Şimdi biz başlayalım “Âmentü Billâhi”den...

“Âmentü”; “iman ettim”...

Neye?.. “Billâhi”!..

Burada dikkat edersek “ALLÂH” kelimesinin başına gelen bir “B” harfi var.

“Billâhi” diyoruz... Bu “Billâhi”yi, baştaki “B” harfinin anlamını göz önüne almadan sadece, “ Allâh’a iman ettim” diye anlamak ve öylece kabullenmek son derece yetersizdir.

Bu İslâmiyeti ve Hz. Rasûlullâh Efendimizin getirdiklerini, gök tanrıya tapanların anlayışı seviyesine düşürmeye yol açar!

Hz. Muhammed Mustafa’nın getirdiği “Vahdet” anlayışı, “TEKlik kavramı”; “Billâhi”nin başındaki “B” harfinin anlamı dikkate alınmazsa, tamamıyla örtülür ve neticede İslâm’ın, Kurân’ın vurgulamak istediği “ALLÂH” kavramı, ilkel insanların “gök tanrı” anlayışına dönüştürülmüş olur!

Buradaki “B” harfinin sırrı nedir ve başına geldiği kelimenin anlamını ne şekle sokar?..

Bu konuda, Türkiye Cumhuriyeti’nin en değerli ve bilgili yorumcusu olan Elmalılı Hamdi Yazır’ın “Hak Dini Kur’ân Dili” isimli tefsirinin 1. cildinin 42. sayfasında bir izah var...

Diyor ki:

“Bu sayededir ki, biz İsmullâh ile visal peydah ediyoruz. Yani “B” harfi ile. Bütün vücudun ve terakkiyat-ı vücud’un mebdei evveli ve matlubu mutlakı olan Allâh-ı Rahmân-ı Rahıym’in ismini kalbimizde niyet ettiğimiz ve henüz vücudunu görmediğimiz iradi fiilimize rapt ederek lafzı veciz, mânâsı cihan şümul bir kelâmı beliğ söyleyebilmemize vesile olan ancak bu “B” harfidir.

Biz işimizde ne kadar fâili muhtar olursak olalım, efalimizin illeti taammesi olmadığımız muhakkaktır. Çünkü bizim iradelerimiz, vücut silsilesinin kati bir haddi evveli değil, onun cereyanı içinde bir lahzai tahavvüldür.”

Bundan sonra devam ediyor ve diyor ki:

“Eazımı müfessirin (yorumcuların en büyük ve bilgilileri) diyorlar ki:

‘Ba’nın buradaki mânâyı ilsakı ya mülabest ve musahabet veya istianedir. Yani şuurumuzda hâsıl olacak olan nispet; “Allâh, Rahmânı Rahıym” ismine bir mülabest ve maiyet hissi veyahut “Allâh” isminin veya Rahmân, Rahıym sıfatlarının müsemma ve medlullerine nazaran rahmeti ilâhiyyeden istimdat ve istiane hissidir.

Bu tevile göre “B” harfini mülabese anlamına alarak açıklanırsa besmelenin meâli; “Allâhı Rahmânı Rahıym namına” demek olur.

Yani “B” harfi mülabese anlamına alındığı zaman, “Ben bunu onun namına, ona hilâfeten, onu temsilen, onun bir aleti olarak yapıyorum. Bu iş, hakikatte benim veya başkasının değil, ancak “O”nundur!..” demek olur.

Bu da Vahdeti Vücud mülahazasına raci bir fenâfillâh hâlidir ki ancak risâlet, vilâyet, hâkimiyet, tasarruf gibi makâmatı mahsusada cari olur...”

Şimdi bunu özetlemek ve günümüz diliyle açıklamak gerekirse...

“Âmentü Billâhi” dendiği zaman, “B”nin buradaki işaretinin “ALLÂH” isminin anlamını gerçek ve mutlak mânâsıyla anladıktan sonra; kendinin, “ben” dediğin şeyin, “O”nun dışında, ayrı bir varlık olarak var olmayıp; “ALLÂH” varlığı ile kaîm ve var olan bir yapı olduğuna “İMAN” etmek anlamında olduğu anlaşılır.

Yani, “Âmentü”, “iman ettim”; “Billâhi”, mutlak ve gerçek anlamda “Allâh”ın varlığına; benim kendi varlığımın da, “O”nun varlığı, vücudu ile kaîm olduğuna; tüm varlığımın, tüm boyutlarıyla, sadece “O”nun Esmâ’sıyla mevcut olduğuna; “O”nun varlığı dışında hiçbir varlık ve özelliğimin olmadığına “iman ediyorum” demektir bu.

İşte burada önemli olan husus, Kur’ân dilinde ve Hz. Muhammed (aleyhisselâm)’ın açıklamasında ötenizdeki bir “TANRI”ya iman değil; varlığınızın her zerresindeki; tüm boyutlarınızı meydana getiren “Allâh”a iman üzerinde durulmasıdır.