“OKU” kelimesinin ardından “BismiRABBİK” denilmesi, “OKU”MAK işleminin “RUBÛBİYET KEMÂLÂTI” üzerinden yapılması icap ettiğine işaret etmektedir...

Yani istenilen “OKU”MAK; “Ulûhiyet” veya “Rahmâniyet” mertebesinden değil, “RUBÛBİYET” mertebesinden olacaktır...

Şayet, “Bismillâh” denilseydi “İKRA” dendikten sonra, muhatabın “ULÛHİYET” kemâlâtı üzerinden “OKU”ması icap edecekti... Oysa, “ULÛHİYET” kemâlâtı “ZÂTI” da kapsamına aldığı için, bu kemâlât üzerinden “OKU”mak muhaldir, yani olanaksızdır!

Nitekim bu duruma Rasûlullâh şu sözlerle işaret etmiştir:

“ALLÂH ZÂTI üzere tefekkür etmeyiniz!”

Yüce ZÂT’ın, tüm vasıflarıyla kendini bilmesi demek olan “RAHMÂNİYET” mertebesi üzerinden de “OKU”mak mümkün değildir, zira “beşer”in buna kapasitesi yetmez!..

Nitekim bu duruma da Hz. Muhammed’in gece teheccüd namazı kılarken secdede söylediği şu duasındaki sözler işaret ediyor:

“Lâ uhsiy senâen aleyke, ente kemâ esneyte alâ nefsik!”

“Senin NEFSİNİ bilip değerlendirişin gibi benim seni değerlendirebilmem, senâ etmem asla mümkün değildir!”

Burada akla şu soru gelebilir:

“RAHMÂN, Âdem’i kendi sûreti üzere halketti” işareti üzere, insan, “RAHMÂNΔ hakikat üzere halkolduğuna göre, niçin aynı insan “RAHMÂNİYET” üzere “OKU”yamaz?

“RAHMÂN”ın “Âdem’i kendi sıfatları üzere halketmesi” son derece tabii bir olaydır, çünkü kendi varlığı dışında başka bir varlık yoktur ki, onun sıfatları üzere halketsin... Elbette ki kendi sıfatları üzere halkedecektir!..

Ancak unutulmamalıdır ki, “insan” bir “beşer”dir...

Varlığını meydana getiren Allâh Esmâsı dolayısıyla “MÜJDELENMİŞ” varlıktır... Ve bu şekilde “Rahmet” ile yaratılmıştır...

Rahmet, gazabın önüne geçmiştir!..

İnsanın karşılaşacağı ve karşılaşmakta olduğu tüm hâller -velev ki ona ters gelse, bir süre azap verse dahi- cehennem yaşamı da dâhil olmak üzere, tamamıyla bir “RAHMET” sonucudur...

Ne var ki, bu “rahmet” ile ve “RAHMÂNΔ hakikat üzere varolması dahi, “beşer”in “RAHMÂNİYET” üzere “OKU”masını sağlamaz...

Çünkü, “RAHMÂNΔ hakikat üzere yaratılmış bulunan “beşer”, “RUBÛBİYET” mertebesinde “BEŞER” olarak; “BİRİM” şeklinde, bir “ESM TERKİBİ” olarak, “kesret” yani “ÇOKLUK” boyutu içinde ortaya çıkmıştır...

“RUBÛBİYET” mertebesi; “ALLÂH İSİMLERİ”nin mânâlarının, sonsuz-sayısız terkipler hâlinde ortaya çıktığı âlem ya da boyut demektir...

“Efâl âlemi” denilen, tüm birimlerin -insan, cin, melek- ve oluşların meydana geldiği boyut, varlığını “RUBÛBİYET” mertebesinden elde eder...

“RUBÛBİYET” mertebesi, Rabbanî kuvvelerin geçerli olduğu ve açığa çıktığı, bu kuvvelerin birbirinden fark ve temyiz edildiği mertebedir...

“Kesret âlemi” ya da “çokluk” âlemi dediğimiz boyut burasıdır...

“ARŞ”ın altıdır!..

“ARŞ”ın üstü, tamamıyla mücerret (soyut) âlem olan CEBERÛT boyutudur!

“ARŞ”ın boyutsal altı için, bir diğer tanımlama ile “Kâinat” ya da “Evren” diyebiliriz... Ama, mutlak mânâsıyla “Evren”; yoksa bugün dünya üzerinde konuşulagelen “Evren”, yani “İNSANIN EVRENİ” değil!

Şimdi bizim göremediğimiz, ve hatta algılayamadığımız sayısız canlı ve bilinçli birim türleri var... Bunlar genelde üç isim altında toplanmış...

İnsanlar... Cinler... Melekler...

Esasen, burada bizi yakından ilgilendiren, bunların birincisi ile üçüncüsü...

Aklınıza gelebilir...

− MELEKLER niçin önemli olsun ki?..

Dikkat buyrula, “ÂMENTÜ”ye... “Âmentü Billâhi ve MELÂİKETİHİ” diye başlıyor meşhur “Âmentü’müz”...

“Kitap”tan ve “Rasûl”den önce, “Meleklere iman”... Niye böyle?..

Bu konuya geniş bir biçimde “AKIL ve İMAN” isimli kitabımızda “Meleklerine” bölümünde değinmeye çalıştık... Ancak burada da akışımız içinde bir ölçü bahsedelim...

Mutlak mânâda kâinatı meydana getiren ve kâinat içinde yer alan her nesnenin, birimin orijinini teşkil eden ana yapının adıdır “MELEK”...

Evrende algılayabildiğimiz veya algılayamadığımız her şey bu “melek” adı verilen yapıyla oluşmuştur... Yapıları tamamıyla “NÛR” ya da tasavvuf deyimiyle “Esmâ terkibidir”... Ve bunun sonucu olarak da hepsi, yapılarının ve boyutlarının gerektirdiği ölçüde bilinç ve güç sahibidirler...

Evrende meydana gelen her şey ve her olay, bu “bilinç + enerji” terkiplerinin yapısal oluşumları sonucudur...

İşte bütün bu evreni meydana getiren ve “melek” ismiyle dinde tanıtılmış olan sayısız varlıklar-canlılar, ve onlardaki türlü özellikler, “FİİLLER ÂLEMİ” dediğimiz boyutu oluşturur...