Şimdi sıra geldi…

“İYYAKE NA’BUDU ve İYYAKE NESTA’İYN” âyetinin anlamına...

Yani... “Mâlik-el Mülk” olman dolayısıyla başkası söz konusu olmaksızın;

“SADECE SANA KULLUK EDER ve SADECE SENDEN YARDIM BEKLERİZ”...

Cümlesiyle işaret edilen mânâya...

Bu işaretin genelde anlaşılan ve kabullenilen yönüyle fark ettirmek istediği mânâ hepimizce bilinmektedir...

İster namaz içinde, ister namaz dışında olsun, bu âyet umumiyetle şu mânâda söylenir:

“Biz, başka birine; ya da seninle beraber başka birine değil, sadece sana ibadet ederiz; ve başka birinden değil, sadece senden yardım bekleriz...”

Bu âyetin, genel düşünce düzeyi içindekilere hitap eden yüzü böyledir...

Ancak, baştan beri anlatmakta olduğumuz, âyetlerin derinliğindeki “Vahdet” müşahedesi ve zevki açısından bu âyeti de anlamaya çalışırsak...

Bu defa şöyle bir anlam ile karşı karşıya kalırız:

“Âlemlerin Rabbi,dolayısıyla bizim “Rabbimiz” ve de “Mâlik-Melik’i yevmid diyn” olman sebebiyle, her şeyin olduğu gibi bizim de senin isimlerinin özellikleriyle var olmamız hasebiyle, doğal olarak, her an, hepimiz, farkında olmadan da olsa kulluk hâlindeyiz...

Mutlak ve gerçek kulluğumuzu, senin her biri ayrı hikmete dayalı, türlü mânâlarının kuvveden fiile çıkışına aracılık etmek suretiyle yapmaktayız...

Ve gene hepimiz, (ins ve cin ve melek) kulluğumuzun devamı için her an senden yardım bekleriz... Eğer sen, varlığımızı oluşturan isimlerinin mânâlarını ortaya koymayı kesersen, biz yok oluruz!

Varlığımızın ve kulluğumuzun devamı için de senden yardım dileriz...”

Bu âyeti tefsir eden yorumcuların neredeyse hemen hepsi, sanki bu âyet sırf namaz içinde okunmak için gelmiş şekliyle olaya bakmışlar ve hep namaz içindeki toplu ifade şekli olarak değerlendirmişlerdir…

Oysa, dikkat edilirse eğer, bu âyet “ALLÂH Sistem ve Düzeni”ni anlatan ilk sûrededir; ve anlamı ezelden ebede, her an, dembedem geçerlidir!..

Namaz içinde ya da dışında!.. Ne zaman ve nerede okunursa okunsun, o anki bütün hâlleri ve varlıkları kapsamaktadır!..

“…HİÇBİR ŞEY YOK Kİ, O’NUN HAMDI OLARAK, TESPİH ETMESİN! FAKAT SİZ ONLARIN İŞLEVİNİ ANLAMIYORSUNUZ!..”(17.İsra’: 44)

Âyeti, yukarıda geçen âyetin mânâsını apaçık bir şekilde; hiçbir yoruma yer bırakmayacak şekilde izah etmektedir.

Bize göre var olan, tüm zamanlarda ve zamanüstü bir biçimde, “ALLÂH” İsmiyle İşaret Olunan’ın, “Âlemlerin Rabbi” olduğunu vurgulayan ön âyetlerden sonra gelen bu âyet de, gene aynı şekilde; tüm var olanların “O’na kulluk etmekte olduklarını; ve bu kulluklarının devam edebilmesi için de gene O’na muhtaç olduklarını” vurgulamaktadır!