Sahabenin bazılarına hitap eden bir âyet Kur’ân-ı Kerîm’den:

Bedevîler (kabileler - aşiretler hâlinde şartlanmalarla cahilce yaşayanlar): “İman ettik” dediler... De ki: “İman etmediniz! Fakat ‘müslüman olduk’ deyin! İman henüz bilincinizde açıklık kazanıp yerleşmemiştir! Eğer itaat ederseniz Allâh’a ve Rasûlüne, (Allâh) çalışmalarınızdan hiçbir şey eksiltmez... Muhakkak ki Allâh Ğafûr’dur, Rahıym’dir.” (49.Hucurat: 14)

İman ehli şu kimselerdir ki, varlıklarını Esmâ’sıyla yaratan Allâh’a ve O’nun Rasûlüne iman ettiler; sonra da bunda şüpheye düşmediler; Allâh yolunda varlıklarıyla ve nefsleriyle (canlarıyla) savaş verdiler! İşte bunlar sadıkların (hakikati yaşamlarıyla tasdik edenlerin) ta kendileridir! (49.Hucurat: 15)

Ey iman edenler... Yapmayacağınız şeyi niçin söylüyorsunuz! (61.Saff: 2)

Yapmayacağınız şeyi söylemeniz, Allâh indînde çok nefret edilesidir! (61.Saff: 3)

Ne akrabalarınız ne de evladınız size asla fayda sağlamaz! Kıyamet sürecinde aranızı ayırır! Allâh yaptıklarınızda olarak Basıyr’dir. (60.Mümtehine: 3)

Allâh’ın kendilerine gazap ettiği bir topluluğu dost edinen şu kimseleri görmedin mi? Onlar ne sizdendirler ne de onlardandırlar; bunu bildikleri hâlde yalan üzerine yemin ederler. (58.Mücâdele: 14)

Onların ne zenginlikleri ne de evlatları Allâh’tan gelecek şeyden kurtarmayacaktır! Onlar ateş ehlidir! Onlar onda sonsuza dek kalırlar. (58.Mücâdele: 17)

Gün gelir, Allâh onların hepsini bâ’s eder de; size yemin ettikleri gibi O’na da yemin ederler ve sanırlar ki doğru düşündüler! Dikkat edin, onlar yalancıların ta kendileridir! (58.Mücâdele: 18)

İsterseniz bu âyetler üzerine düşünelim biraz...

Önce şunu fark edelim birinci âyet anlamından...

İman bilgisine sahip olması ve müslümanlığın gereği olan fiilleri uygulaması, onun imanlı bir kişi olduğunu göstermemektedir, bu âyetten çıkan anlama göre!.. Hatta, bu kişi imansız biri dahi olabilir tümüyle, gene bu âyetteki işarete göre!.. Zira, fiiller şüphe veya red düşüncesine rağmen ortaya konulabilir.

Kişi inanmadığı hâlde, menfaati gereği veya içinde bulunduğu şartlar gereği, nezaketi gereği, çevresindekilerin kalbini kırmamak için, ya da bunların çok daha ötesindeki başka düşünceleri dolayısıyla ikiyüzlülük yaparak, bazı söz ve davranışları ortaya koyabilir! Bu filleri, asla “iman” esaslarının sonuçlarına dayanmayan; kişisel çıkar doğrultusunda olan fiillerdir... Elbette ki burada “kişisel çıkar” sözünü geniş kapsamlı anlamak gerekir.

İman ve imansızlık!

İnandığını söylemek, ya da ikiyüzlülük veya sahtekârlık yaparak inanmadığı şeyleri söylemek! Ve buna kendi vicdanını tatmin edecek kılıflar bulmak!

Bu yüzden demiş Celâleddin Rûmi, “Ya olduğun gibi görün, ya da göründüğün gibi ol” diye...

Bu zordur! Çok zordur! İnsana çok şeyler kaybettirir böyle olmamak!

Bunu ancak, “ALLÂH”a imanı dolayısıyla her kaybı göze alabilecek nadir insanlar göze alabilir! Kaybedecek hiçbir şeyi olmayan “fakîr”ler göze alabilir! Çünkü onlar Allâh için yaşarlar, kimseden bir şey ummaksızın!.. Herkesin yarın kaybedeceklerini, onlar dünden kaybetmişlerdir!

İnsanlarla “Allâh için = fiysebilillâh” bir arada bulunur ve “Allâh için = fiysebilillâh” konuşurlar!

Bunu kaldıramayanlar da elbette onlardan uzaklaşırlar ve Rab edindikleriyle baş başa yaşarlar! Sonra o Rab edindikleri, kıyametlerinde onları terk eder gider; “Allâh gazabı” demek olan “Allâh’tan uzaklıkları” içinde, yalnızlıklarının sonucu olan azabı yaşarlar tek başlarına!

“Yapamayacağın şeyi niçin söylersin?” hitabı bunun için çok önemlidir!

“İmanlıyım” demek bunun sonuçlarını yaşamak demektir!

İman, getirisi olan fiilleri ortaya koyup, o fiillerin getirisini yaşamak içindir!

İmanın gereği olan fiilleri uygulamadan; imanın getirisi olan bakış açısını edinmeden yaşıyorsan; bil ki yalnızca kendini aldatıyorsun!

Çevrendekileri aldatman sana yarın hiçbir yarar sağlamayacaktır!

Yaptıkların, niyetinin “Allâh için” - “fiysebilillâh” olup olmadığının göstergesidir!

“Allâh için” olmayan beraberlikler er-geç son bulacak ve kişi bu beraberliğinden dolayı pişman olacaktır!

“Allâh için = fiysebilillâh” ne demektir?

Özündekini yaşamanın ve gereklerini ortaya koymanın yaşanmasıdır!..

Allâh ahlâkıyla yaşayıp, Allâh bakışı ve değerlendirmesiyle, yakınındakini-uzağındakini ve dahi tüm yaratılmışları değerlendirmek demektir!

Karşındakini Allâh’a erdirmek ve böylece Allâh rızasının onda açığa çıkması için tüm varlığınla çaba göstermek demektir!

“Allâh için beraberlik” demek, bu amacı paylaşan “bir aradalık” demektir!

Kişinin özündeki Allâh’tan ve bunun sonuçlarını yaşamaktan “gâfil” olması, onun “gazaba uğramış olması” demektir!

Gelecekte beklenen ateş ya da işkence beklentilerini “gazap” sanarak; insanın yaşadığı andaki “gazap”tan gafleti ise, “Allâh gazabına uğramış olmasının” açık yaşantısıdır!

“Allâh gazabına düçar olmuş” kişi, özündeki Allâh’ı tanıyamamış ve bunun gereğini hâlâ yaşayamamakta olan insandır!

Bunu idrak edememek de gazaba uğramışlığın bir başka belirtisidir!

Evet, bu anlamlar doğrultusunda, yukarıda mânâlarını nakletmeye çalıştığım âyetleri tekrar okuyup anlamaya çalışırsak...

Ne gerekçeyle olursa olsun, ne pahasına olursa olsun, Allâh için yaşamanın zorunluluğunun “iman”ın gereği ve sonucu olduğunu fark ederiz!.. “İman” bize nasip olmuş ise!..

Bu takdirde, en yakınımızdan en uzağımızdakine kadar, ikiyüzlülüğü bırakıp, inandığımız gerçekleri konuşur, Hakk’ı tavsiye eder, sonuçlarına da sabrederiz... Yapamayacaklarımızı söylemekten kaçınır, söylediğimizi de yaparız! Bugünü çevremizdekilerle hoş geçirmek uğruna imanımızı satmaz; yarını riske sokmayız!

Duygusal veya bedensel zevkler uğruna, bizi tatmin edenleri Rab edinmeyip; “Allâh”a imanın gereğini yaşarız!

(Allâh’a yönelip hakikatlerini hatırlamak varken) bir ticaret yahut bir eğlence gördüklerinde dağılıp ona gittiler de, seni (Cum’a salâtının imamı Hz. Rasûlullâh’ı) kaîm hâlde terk ettiler! De ki: “Allâh indîndeki, eğlenceden de ticaretten de daha hayırlıdır... Allâh yaşam gıdasıyla besleyen, en hayırlıdır!” (62.Cumu'a: 11)

Âyeti bize önemli bir uyarıdır “salât”ın ne olduğunu idrak etmiş isek!

“Allâh Rasûllüğünün” ve “Allâh Rasûlü’nün yolunda yürümenin” ne demek olduğunu hâlâ anlayamamışsak, elbetteki bu yazdıklarımın hiçbir faydası da görülmeyecektir!

Nasibi olan bunları okur ve “bu da Allâh’tandır” deyip hitap edeni görür ve gereğini yaşamaya çalışır; nasibi olmayan da “Hulûsi bu defa da bunları döktürmüş” der; kurunup yolunda devam eder!

Allâh, “kendisine iman eden” ve “imanın gereği amelleri” ortaya koyabilenlerden eylesin bizi!

AHMED HULÛSİ

12.7.1998

New Jersey - USA