Akıl ve İman
Bugüne kadar aklın önemi üzerinde dururken, bilindiği üzere İmam Gazâli’nin “İhya-u Ulûmid’din”de yazdığı Rasûlullâh (aleyhisselâm)’ın şu açıklamasını nakletmiştik...
“Yâ Âli, herkes ALLÂH’a BİRR ve sâlih ameller kapılarından yaklaşır!.. Sen, aklın ile ALLÂH’a yakîn olanlardan ol...”
Bugüne kadar hep ALLÂH’a akıl ile yaklaşmanın değerinden bahsettik. Kitaplarda da özellikle bunu anlattık.
Ancak şimdi daha değişik bir incelik üzerinde duracağız...
ALLÂH’a niçin, iman ile yakîn elde etme esası getirilmiştir?..
Hz. Rasûlullâh (aleyhisselâm) niçin imanı öne almıştır?..
Kur’ân-ı Kerîm niçin devamlı olarak “Elleziyne yu’minune”; “Onlar ki ALLÂH’a iman ederler” der de; buna karşın çeşitli âyetlerde de aklı öne sürer.
“Hâlâ tefekkür etmeyecek misiniz?”…
“Hâlâ idrak etmeyecek misiniz?”…
“Hâlâ anlamayacak mısınız?” der.
Öyle ise, insana yakışan davranışların kökeninde düşünce ve idrak yatmalıdır; şartlanmalar ve etraf değil!
Eğer ben bir insanım; akıl sahibi olup, düşünebilme kabiliyetine sahibim; yaşamıma kendi kavrayışımla kendim yön verebilirim; sürüye sayılmak için var olmadığım bilincine erdiysem, bundan sonra yapılacak iş neye, ne kadar ve nasıl inanacağıma karar vermektir!
İnsan olarak en değerli varlığımız olan “AKIL”; ya kullanılır ve insan yaşamına idrakıyla yön verir, ya da kullanılmaz, düşünmeden etrafa ve şartlandırmalara tâbi olunur!
İnsan beynine bahşedilen ana zihinsel fonksiyonlar nelerdir?
İnsan zihnindeki diğer doğmatik özellikler nelerdir?
00:10 Allâh'a YAKLAŞMADA NİÇİN İMAN ÖNE ALINMIŞTIR?.. Akıl nedir?.. İnsandaki ana kuvvetler: Nefs, Fikir, Hayal, İdrak, Vehim, Himmet, Akıl... Bu ana kuvvetler ya vehmin hükmündedir ya da aklın...
05:00 Nefs, Dünya'nın ruhaniyetinden meydana gelir, fikir Merkür'ün, hayal Venüs'ün, idrak Güneş'in, vehim Mars'ın, Himmet Jüpiter'in, Akıl Satürn'ün veya Uranüsün ruhaniyetindendir... Akıl Uranüs ruhaniyetinden gelirse, madde ötesini düşünebilir... Zeka nedir?.. Şiron etkisi nedir?..
16:40 Nefsin isteği ve tabii istek arasındaki fark...Hac'da taşlanan üç şeytan: Nefs, tabiat, şartlanmalar... Vehmin oyunları...
27:30 Vehmin üstesinden gelebilecek tek güç: İMAN...Teslimiyet neden çok önemlidir?...
30:50 İstikametini çizme sırasında imanını kullan, teslimiyetini kullan; o yolda yürürken de aklını kullan!.. İman nuru olmayan (Şiron etkisi almamış) kimse ne kadar akıllı olursa olsun hidayete eremez!..
40:00 Üç tür ölüm vardır: 1)Fiziki, 2)Hükmi, 3)Fiilî (FETİH)
45:45 Şartlanmalar ve tabiattan kurtulmak felsefe yoluyla da mümkündür. Nefs perdesi ise felsefe ile kalkmaz. Felsefe sadece akıl gücüyle yapılır, imana dayanmaz... Sonucunda açığa çıkan olağanüstü haller istidraç hükmündedir... İman gücüyle şartlanma ve tabiattan kurtulandan çıkan haller ise keramettir...Bunların ötesinde nefs perdesi de kalkarsa yakin hali gelmiştir. Ubudiyettir...
52:30 Allâh indinde din İslâm'dır demek, adı İslâm olan dindir demek değil!.. Her devirde geçerli olandır demektir...İslâm, Allâh'a teslim olma anlayışıdır!.. Nefs perdesi sadece iman ile kalkar!.. Benliğin vehmi olduğunu aklın anlaması mümkün değildir!..
1:03:00 Teslimiyet olmadığı sürece, ne tarikat, ne şeyh yardımcı olamaz... Misali olmayan konuda akıl hükmünü yitirir... Akıl bir yere getirir sonra iman başlar ve hakikat görüldükten sonra imana gerek kalmaz, hal İKAN olur!.. İkan ehlinin yaşamı Marifeti Billah'tır...
1:08:30 Arif ve Arifi Billah arasındaki fark... Allâh'ı bilmek için mutlaka Rasûle ihtiyaç vardır!.. Vahiy ile akıl arasındaki büyük fark!.. 'La ilahe illAllâh' ve İhlas suresinin anlamı idrak edilmeden Allâh'a iman mümkün değildir!..
1:16:00 Nübüvvet, Risalet, Vahiy, İlham... Rasul yeni şeriat (çalışmalar bütünü) getirendir...Nebi ve Rasuller direkt özlerinden gelen şekilde hakikati bilir, veliler yaptıkları çalışmalarla buna ererler...
1:21:00 Nübüvvet-i teşriye... Nübüvvet-i tarifiye... İman, vahye dayalı sistemde gerekli kılınmıştır!.. Sezgi, Feraset, İlham... Keşif nedir?.. Vahiy özden gelendir... İlham kişinin çalışmaları sonucu meydana gelen algılamalardır... İlhamda yanılgı payı olabilir, Vahiyde ise yanılgı yoktur!.. Mana direk beyinde ortaya çıkar, duygu, istek ona karışamaz!..