Güneş ve Sistemi
1.303.800 adet Dünya’yı bir araya topladığımız zaman ortaya çıkacak hacim, Güneş adını verdiğimiz yıldızın hacmine eşittir.
Güneş’in çapı 1.392.000 km’dir. Yüzeyinde 6000 santigrat olan hararet, derinliklerde 15 milyon santigrata yükselmekte olup; yüzeyden boşluğa yükselen alev dilimleri 800.000 kilometre civarında olmaktadır. Yani Dünya’nın ekvatordaki çevresinin açılmış hâlinin 20 katı!..
Güneş’teki püskürmeler ise kısa süreli olur ve kısa dalga ışınımı ile tanecik akımı yayar. Bu püskürmeler de Dünya’yı etkileyerek manyetik fırtınalara ya da radyo iletişimini ve pusulaları bozan manyetik alan değişikliklerine yol açar.
Güneş enerjisinin kaynağı nükleer dönüşümlerdir. Temel bileşen olan hidrojen atomu, ısı ve basıncın çok yüksek olduğu çekirdeğe yakın yerlerde nükleer füzyon yoluyla ikinci en hafif element olan helyum atomunu oluşturur. Bu arada az miktarda kütle, büyük enerjiye dönüşerek yok olur. Böylece açığa çıkan enerji de Güneş’in sürekli ışımasını sağlar. Güneş’in bu yoldan saniyedeki kütle kaybı 4 milyon tondur.
İçinde bulunduğu Samanyolu’nun merkezinden 32.000 ışık yılı mesafede bulunan Güneş, merkez çevresindeki yörüngesini 225 milyon yılda tamamlar.
Evet, bahsimiz olan bu Güneş...
Düz bir Dünya’nın çevresinde dönen basit ateş top (!).
Bugün dahi, teyp-robot bileşimi hâlinde yaşayıp insan adını almış; sadece eskilerden duydukları mecazları olduğu gibi kabullenen, tefekkür yeteneğinden yoksun ilkel birimlerin altı bin sene evvel yaratılmış düz bir Dünya’nın çevresinde dönen gökler, Güneş ve nihayet tüm âlemler anlayışı sürüp gitmede...
Ya Dünya?..
Hani düz olup da altı bin küsur sene(!) evvel yaratıldığı iddia edilen Dünya!!!
Radyoaktif yöntemler sonucu Dünya’nın 4.6 milyar yaşında olduğu bugün tespit edilmiş durumda. Dünya’nın ağır ve içinde çok miktarda demir bulunan çekirdeği önemli bir manyetik alan meydana getirmektedir. Canlıların oluşmasını sağlayan atmosfer tabakası ise uzaydan gelen ve canlıların ölümüne sebep olacak kısa dalga ışınımları durdurmaktadır. Hayatın oluşmasına vesile olan bir başka etken de Güneş’ten olan uzaklıktır.
Dünya, Güneş’ten 149.596 bin kilometre uzaklıkta olup, çapı ekvatorda 12.756 kilometredir. Kendi etrafındaki dönme süresi 23 saat 56 dakikadır. Kaçış hızı saniyede 11,2 kilometre olup, Güneş çevresinde 365,2 günde devrini tamamlamaktadır.
Ya sistemin diğer üyeleri...
Merkür: Güneş’ten 58 milyon kilometre mesafede bulunuyor. Çapı 4.880 kilometre ve 58,7 günde kendi çevresinde turunu tamamlıyor. Güneş çevresindeki dönüşü ise 88 gün sürüyor. Kütlesi Dünya’nın 0,05’i kadar. Saniyede 4,2 kilometrelik kaçış hızına sahip.
Venüs: Güneş’ten 108 milyon 200 bin kilometre uzaklıkta. Çapı 12.700 kilometre ve saniyede 10,36 kilometrelik kaçış hızına sahip. Kendi çevresinde 243 günde, Güneş çevresinde de 224,7 günde devrini tamamlıyor. Yüzey çekimi Dünya’nın 0,90’ı nispetinde.
Mars: Güneş’ten uzaklığı 227.940 bin kilometre. Çapı 6.790 km. olup, kendi çevresinde 24 saat 37 dakika 23 saniyede bir dönmekte. Güneş çevresindeki turunu ise 686,89 günde tamamlamakta. Kütlesi Dünya’nın 0,11’i kadar.
Jüpiter: Güneş’ten hayli uzak sayılıyor diğerlerine nispetle. Tam 778 milyon kilometre mesafede. Çapı 143.000 kilometre ve buna rağmen kendi çevresinde dönüş hızı da hayli yüksek. 9 saat 51 dakika. Kaçış hızı saniyede 60,22 kilometre olan Jüpiter Güneş çevresinde ise 11,86 yılda turunu tamamlıyor. Kütlesi ise Dünya’nın tam 318 katı.
Satürn: Güneş’ten 1.427 milyon kilometre mesafedeki Satürn’ün kütlesi, Dünya’nın 95 katı ve çapı da 120.000 kilometre. Kaçış hızı saniyede 36 kilometre olan Satürn kendi çevresinde 10 saat 14 dakikada dönmekte. Güneş çevresindeki turunu tamamlaması ise 29,46 yılı almakta.
Uranüs: Güneş’ten 2 milyar 869 milyon 600 bin kilometre uzaklıkta. Güneş çevresinde 84 yıllık bir süre içinde turunu tamamlamakta.
Neptün: Güneş’ten uzaklığı 4.497 milyon kilometre, Güneş çevresinde 164,8 yılda turunu tamamlıyor.
Plüton: Güneş çevresinde en dış gezegen. 5.900 milyon kilometre mesafede. Güneş çevresindeki turu ise 248,5 yıl.